Παιδί και νηστεία:

Η σημασία της νηστείας αποτελεί μια μορφή πνευματικής άσκησης η οποία προϋποθέτει αποχή από κάποιες συγκεκριμένες ομάδες τροφών (γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, ζωικό κρέας και παράγωγά του). Καθώς διανύουμε τις ημέρες της Σαρακοστής και πλησιάζουμε όλο και περισσότερο στην Αγία Εβδομάδα, όλο και περισσότερος κόσμος επιθυμεί να νηστεύσει έστω και για κάποιες ημέρες.

Ένα από τα ερωτήματα που έτυχε να έχουμε από πελάτες και φίλους είναι κατά πόσο είναι επιτρεπτό (διατροφικά στη συγκεκριμένη περίπτωση) τα παιδιά να νηστεύουν και αν ναι, από ποιά ηλικία. Η απάντηση που δίνουμε σε αυτή την περίπτωση είναι θετική με κάποιες όμως προϋποθέσεις:

• Η ηλικία των παιδιών: το νεαρό της ηλικίας τους καθιστά τον οργανισμό τους πιο «απαιτητικό» όσον αφορά τα ιχνοστοιχεία, τις βιταμίνες και τα μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, λιπαρά και πρωτεΐνες). Αυτό που προτείνουμε είναι τα παιδιά να είναι τουλάχιστον στο 6^ο με 7^ο έτος της ηλικίας τους (σχολική περίοδος) όπου θα μπορούν να αντιληφθούν και τις αλλαγές στον τρόπο που τρέφονται.
• Η υγεία των παιδιών: Είναι σημαντικό τα παιδιά να είναι υγιή πριν προχωρήσουν σε μια περίοδο όπου θα αποκοπούν μεγάλες ομάδες τροφών τις οποίες ενδεχομένως να κατανάλωναν καθημερινώς (π.χ. γάλα, τυρί, αυγά κτλ.). Αυτό που συμβουλεύουμε τους γονείς είναι να προσφέρουν τουλάχιστον το γάλα εάν προσέξουν ότι τα παιδιά τους το έχουν ανάγκη.

Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο Κρήτης¹ έδειξε ευεργετικά αποτελέσματα για παιδιά (5 – 15 ½ ετών) που ακολουθούσαν πλήρη νηστεία, ακόμη και για εκείνα που νήστευσαν μερικώς (κάποιες μέρες της νηστείας). Καταρχήν, τα παιδιά που νήστευσαν είχαν καταναλώσει λιγότερο αριθμό θερμίδων κατά τη διάρκεια της ημέρας συγκριτικά με εκείνα που δε νήστευσαν ποτέ. Επίσης, μειώθηκε η κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών (λιπαρά επικίνδυνα για την υγεία) και επεγεργασμένων υδατανθράκων. Το γεγονός αυτό συμβάλει θετικά στην καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας, καθώς σήμερα παρατηρούμε να αυξάνεται όλο και περισσότερο το σωματικό βάρος των  παιδιών λόγω υπερκατανάλωσης θερμίδων είτε από τηγανιτά είτε από πρόχειρο φαγητό (junk food).

Μήπως η νηστεία μπορεί να προκαλέσει ελλείψεις στο παιδί μου;

Ακόμη κάτι που φαίνεται να απασχολεί τους γονείς είναι εάν αυτή η αποκοπή ζωικής προέλευσης τροφών μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη πρωτεϊνών, σιδήρου και ασβεστίου. Στην περίπτωση αυτή, όταν τα παιδιά ακολουθούν μια ισορροπημένη διατροφή (κατά την περίοδο της νηστείας) δεν υπάρχει φόβος για έλλειψη πρωτεϊνών ή άλλων ιχνοστοιχείων και βιταμινών. Με τις σωστές οδηγίες από ένα διαιτολόγο ή διατροφολόγο, οι γονείς μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά τους ένα ολοκληρωμένο διατροφικό πλάνο το οποίο δε θα βλάψει καθόλου την υγεία των παιδιών.

Για παράδειγμα, είναι σημαντικό να υπάρχουν καλά λιπαρά καθημερινά στη διατροφή των παιδιών όπως: ελαιόλαδο, αβοκάντο, ελιές, ταχίνι, φυστικοβούτυρο (αν δεν υφίστανται αλλεργίες), ξηροί καρποί, κτλ. Επίσης, νηστίσιμες τροφές πλούσιες σε ασβέστιο είναι τα αμύγδαλα, το ταχίνι, το μπρόκολο, τα λάχανα, τα άσπρα φασόλια και κάποια προϊόντα (δημητριακά πρωινού και υποκατάστατα γάλακτος) που είναι εμπλουτισμένα σε ασβέστιο και Βιταμίνη D (βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση του ασβεστίου). Καλές πηγές φυτικών πρωτεϊνών είναι τα όσπρια, και ειδικά οι φακές συνδυασμένες με σιτηρό όπως είναι το ρύζι ή το κριθαράκι. Επίσης, όταν οι φακές συνδυάζονται με καποιο εσπεριδοειδές (κόκκινη πιπεριά ή τσίλι, ντομάτα και λεμόνι) βοηθά στην αποτελεσματικότερη απορρόφηση σιδήρου από το σώμα. Καλά παραδείγματα τροφών πλούσιων σε πρωτεΐνη είναι και τα προϊόντα σόγιας, η βρώμη αλλά να μη ξεχνάμε και τα μαλάκια όπως οι γαρίδες, το οχταπόδι και τα καλαμάρια (προσοχή να μην είναι τηγανιτά).

Εν κατακλείδι, η νηστεία μπορεί να είναι ευεργετική για τα παιδιά αρκεί να γίνει με σωστό προγραμματισμό από τους γονείς και να μην καταπιέζει την καθημερινότητά τους. Αυτό που πρέπει πρώτα να γίνει είναι μια προετοιμασία των παιδιών ούτως ώστε να καταλάβουν τη σημασία της νηστείας και τους λόγους για τους οποίους θα ακολουθήσουν την υπόλοιπη οικογένεια σε αυτή την πνευματική άσκηση. Οι γονείς είναι το κλειδί σε αυτή την περίπτωση καθώς θα αποτελούν τα πρότυπα και το κίνητρο για τα παιδιά τους ούτως ώστε να τηρήσουν τη νηστεία σε πρακτικό αλλά και σε πνευματικό επίπεδο.

Από την ομάδα του Nutrition Lab:

• Ειρήνη Πελεκανή (Εγγεγραμμένη διατροφολόγος, BSc UK)
• Ραφαέλα Πελεκανή (Λειτουργός Δημόσιας Υγείας & Διατροφής, MA (UK))

Πηγές:

1. Εφημερίδα «Το βήμα της Κυριακής». Τελευταία πρόσβαση 25/3/2018 στο: https://nisteia.wordpress.com/iatriki/nhsteia-paidia/
2. «Πρέπει ένα παιδί να νηστεύει;» (2013). Τελευταία πρόσβαση 25/3/2018 στο:

http://www.iatropedia.gr/ygeia/prepi-ena-pedi-na-nistevi/32141/