Πρακτικές συμβουλές για την αντιμετώπιση του άγχους των εξετάσεων: για γονείς και παιδιά.

της Μηλίτσας Δημητρίου

Το άγχος είναι φυσιολογικό και αναπόφευκτο για τους εφήβους που καλούνται να εξεταστούν στα μαθήματα του σχολείου. Όταν το άγχος ελέγχεται λειτουργεί θετικά, γιατί συντελεί στην ετοιμότητα, στην δημιουργικότητα και στην αποτελεσματικότητα. Όμως, όταν το άγχος δεν ελέγχεται, ο υποψήφιος αντιμετωπίζει δυσκολίες και έχει αρνητικά αποτελέσματα.

Εισηγήσεις για τη στάση των γονιών:

1. Αποφύγετε να δείχνετε το άγχος σας μπροστά στο παιδί σας γιατί θα του προκαλέσετε να βιώσει περισσότερο άγχος. Προσπαθήστε να είστε ήρεμοι. Αν εσείς είστε ήρεμοι αυτό θα νιώθει και το παιδί μαζί σας.
2. Χρησιμοποιήστε την τεχνική των αναπνοών για να σας βοηθήσει να αποφορτίζεστε (εισπνοές και εκπνοές).
3. Προσθέστε χρόνο χαλάρωσης και άσκησης στο πρόγραμμα σας (γυμναστική, βόλτα, μουσική, συνάντηση με φίλους κτλ).
4. Δεν χρειάζεται να πιέζετε το παιδί να διαβάσει ή να του το υπενθυμίζετε σε κάθε περίπτωση που το βλέπετε να κάθεται (και να μη διαβάζει). Το παιδί σας ξέρει το ίδιο τους ρυθμούς του  και αν νιώσει πίεση από εσάς μπορεί να κάνει και ακριβώς το αντίθετο, να διαβάζει ελάχιστα ή καθόλου.
5. Δεν χρειάζεται να φροντίζετε το παιδί περισσότερο από όσο χρειάζεται. Σταθείτε διακριτικά κοντά του και βεβαιώστε το ότι όταν θελήσει κάτι μπορεί να το ζητήσει ο ίδιος.
6. Το παιδί έχει ανάγκη να είστε εκεί και να το ακούτε, να μοιράζεται μαζί σας τις ανησυχίες και τους φόβους του.
7. Αποφύγετε να έχετε υπερβολικές προσδοκίες από το παιδί σας.
8. Αποφύγετε την υπερβολική ενθάρρυνση, χωρίς επιχειρήματα και συγκεκριμένους λόγους και στόχους, όπως λέγοντας συνέχεια: «Είμαι σίγουρη/ος ότι θα πετύχεις σε όλα τα μαθήματα και τις ασκήσεις σου!!» Το παιδί που βιώνει άγχος με αυτό τον τρόπο νιώθει περαιτέρω ανασφάλεια, καθώς επίσης αγχώνεται επιπρόσθετα γιατί πιστεύει ότι οι γονείς του έχουν υπερβολικές απαιτήσεις χωρίς κάποιο συγκεκριμένο λόγο.
9. Αποφύγετε την αρνητική κριτική και τις απειλές. Ασκώντας επαναλαμβανόμενη κριτική και απειλές όχι μόνο δεν πετυχαίνετε θετικά αποτελέσματα αλλά αντίθετα προκαλείτε περισσότερο άγχος και ανασφάλεια στο παιδί, καθώς επίσης και άρνηση να προσπαθήσει να μελετήσει.
10. Αποφεύγουμε να λέμε στο παιδί ακριβώς τι πρέπει να κάνει. Με αυτό τον τρόπο το παιδί βιώνει άγχος και δεν αισθάνεται ανεξάρτητο. Είναι καλύτερα να εισηγηθούμε στο παιδί να καταλήξει σε ένα ρεαλιστικό σχέδιο (που μπορεί να επιτευχθεί) για τη μελέτη του βάζοντας μικρούς και υλοποιήσιμους στόχους. Η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος ενισχύει την αίσθηση του ελέγχου και της ολοκλήρωσης, και αυτό θα μειώσει το άγχος.

Εισηγήσεις για τα παιδιά:

1. Καλή οργάνωση:

• Στο γραφείο τοποθετείται μόνο ένα μάθημα τη φορά και μόνο τα αντικείμενα – βιβλία που είναι απαραίτητα.
• Ξεκινήστε με τα μαθήματα που απαιτούν απομνημόνευση.
• Κρατάτε σημειώσεις και επισημαίνετε με διαφορετικά στυλό/μαρκαδόρους τα βασικά σημεία.

2. Κάντε χρήση της επανάληψης.
3. Βάλτε σταθερό ωράριο ύπνου και διατροφής.
4. Βοηθητικές είναι οι εξωσχολικές δραστηριότητες (κολύμπι, μουσική,..).
5. Ο χώρος μελέτης είναι σημαντικό να είναι συγκεκριμένος, μεγάλος και φωτεινός.
6. Κάντε διαλείμματα κατά τη διάρκεια της μελέτης και διαβάζετε ώρες που είστε ξεκούραστοι.
7. Λίγο πριν πάτε στο εξεταστικό κέντρο / σχολείο, καλό είναι να κάνετε έναν μικρό περίπατο, προτιμότερο μόνοι σας, αποφεύγοντας τις επαναλήψεις της ύλης την τελευταία στιγμή.
8. Κάντε ανάγνωση των θεμάτων δύο φορές (μια αναγνωριστική γρήγορη ματιά και μια δεύτερη με προσοχή για σωστή κατανόηση)
9. Προσπαθήστε να κάνετε μια κατανομή χρόνου για να μη νιώσετε ότι πιέζεστε.
10. Ν’ απαντήσετε πρώτα στις ερωτήσεις που τα ξέρετε καλύτερα. Έτσι, δεν θα ξεκινήσετε με πανικό και θα εξοικονομήσετε χρόνο.
11. Σε περίπτωση άγχους και πανικού:

• Αντικαταστήστε τις αρνητικές σκέψεις με θετικές.
• Πάρτε βαθιές αναπνοές (εισπνοές και εκπνοές).
• Σκεφτείτε κάποια όμορφη εικόνα.
• Επαναλάβετε εσωτερικά κάποια λέξη ή φράση που σας ανακουφίζει.

Σε περίπτωση που δυσκολεύεστε στη διαχείριση και χρειάζεστε περισσότερες ατομικές εισηγήσεις μπορείτε να πάρετε τη γνώμη από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.

Μηλίτσα Δημητρίου

Εγγεγραμμένη Σχολικός Ψυχολόγος (Αρ. Εγγρ. 423)

Τηλ. 99061290,  Λεμεσός