Τα καλύτερα δώρα για κάθε ηλικία
Όλα τα παιδιά περιμένουν ένα δώρο αυτές τις μέρες. Όμως άλλο θα εντυπωσιάσει ένα βρέφος 6 μηνών κι άλλο ένα παιδάκι 1,5 έτους. Μάθετε όσα πρέπει να ξέρετε για να πέσετε διάνα στην επιλογή σας.
Είναι η δραστηριότητα που συμβάλλει στην ανάπτυξη του παιδιού και χτίζει την υγιή του σχέση με τον έξω κόσμο. Η λέξη «παιχνίδι» είναι συχνά συνώνυμη της έκπληξης, της χαράς, της δημιουργίας, του ελεύθερου χρόνου, της φαντασίας, της συντροφιάς, του πειραματισμού, της γνώσης και της μάθησης. Τα παιδιά γεννιούνται με έμφυτη περιέργεια και με ζωηρή φαντασία. Ήδη από την πρώτη μέρα της ζωής τους αναλώνουν τον περισσότερο χρόνο τους προσπαθώντας να αντιληφθούν το περιβάλλον και τον εαυτό τους. Αυτή η περιέργεια είναι το πρώτο βήμα για να κατανοήσουν τους φυσικούς νόμους, τις κοινωνικές δομές, τον κόσμο. Τα παιχνίδια παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού και στη διαδικασία με την οποία μαθαίνει πράγματα. Διδάσκεται έννοιες όπως «μικρό», «μεγάλο», «πάνω», «κάτω», «αργά», «γρήγορα» –έννοιες που τα επόμενα χρόνια θα χρησιμοποιεί για να κατανοεί τι συμβαίνει γύρω του και για ποιο λόγο. Την ίδια στιγμή, το παιχνίδι συμβάλλει στη συναισθηματική ανάπτυξή του, προσφέροντας μια σειρά από ερεθίσματα. Καθώς παίζει, νιώθει χαρά, συνειδητοποιεί τις ικανότητές του, εξασκεί τις δυνάμεις του, χτίζει την αυτοπεποίθησή του και αντλεί αισθήματα ικανοποίησης. Κάθε ηλικία έχει διαφορετικές ανάγκες, ικανότητες και ενδιαφέροντα. Τα βρέφη και τα μωρά εντυπωσιάζονται από αντικείμενα σε έντονα χρώματα και απαλές υφές και από παιχνίδια που κινητοποιούν την όραση, την αφή και την ακοή τους. Καθώς μεγαλώνουν, εκτιμούν όσα έχουν εύκολο πιάσιμο, γιατί δεν μπορούν ακόμα να κάνουν λεπτούς χειρισμούς με τα χέρια τους, αλλά και εκείνα που τα ωθούν σε συγκεκριμένες κινήσεις με συγκεκριμένα αποτελέσματα, όπως οι κουδουνίστρες. Στη νηπιακή ηλικία τα παιχνίδια βοηθούν το συντονισμό ανάμεσα στην όραση και στις κινήσεις των χεριών (οπτικοκινητικός συντονισμός), ενώ η μεγάλη ποικιλία χαροποιεί τα παιδιά αυτής της ηλικίας που βαριούνται εύκολα και θέλουν συνέχεια να πειραματίζονται. Λίγο αργότερα, αρχίζουν μέσα από το παιχνίδι να μαθαίνουν πώς να είναι δημιουργικά και να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους κι όταν αρχίζουν το σχολείο και με τα κατάλληλα ερεθίσματα εξασκούν την πειθαρχία σε κανόνες, την ομαδικότητα, τη λογική και μαθηματική σκέψη. Από την άλλη, κάθε παιδί έχει διαφορετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και διαφορετικό χαρακτήρα. Για το λόγο αυτό, κάποιο παιδί μπορεί να θέλει να παίξει το ίδιο παιχνίδι ξανά και ξανά, ενώ ένα άλλο βαριέται γρήγορα και θέλει κάτι καινούργιο. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να τα αφήσουμε να πειραματιστούν και να εξερευνήσουν και μόνα τους τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους, αλλά και να τα επιβραβεύουμε όταν κατορθώνουν το στόχο του παιχνιδιού, όποιος κι αν είναι αυτός. Όπως επισημαίνει η ψυχολόγος Αναστασία Φρόντζου-Χρηστίδη «κάθε παιδί ανεξάρτητα από την ηλικία του έχει ανάγκη την επιβράβευση, την περιμένει, την αντιλαμβάνεται όταν τη δίνετε και ανταποκρίνεται δείχνοντας –όπως μπορεί– τη χαρά του».
Τι παιχνίδι να διαλέξω για κάθε ηλικία
Έως τριών μηνών
Τι κάνει το παιδί
– Ακολουθεί κινούμενα αντικείμενα με το βλέμμα του.
– Αναγνωρίζει ήχους και ψάχνει να βρει την πηγή τους.
– Παίζει με τα χέρια του και να προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα.
– Κλοτσάει, γυρίζει το κεφάλι του.
– Δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα έντονα χρώματα.
– Θέλει αγκαλιές και νανουρίσματα.
Οι καλύτερες επιλογές
– Κουδουνίστρες, ελαστικοί κρίκοι, κουδουνάκια που μπαίνουν στα χέρια σαν βραχιόλι.
– Μαλακά παιχνίδια που κάνουν αστείους ήχους όταν τα πιέζεις.
– CD με νανουρίσματα ή παραμύθια.
– Βιβλία από ύφασμα ή χοντρό χαρτόνι με ζωγραφιές σε έντονα χρώματα.
– Μόμπιλο ή άλλα διακοσμητικά με κινούμενα μέρη, φως και μουσική που στερεώνονται στην κούνια του.
4-6 μηνών
Τι κάνει το παιδί
– Επαναλαμβάνει κινήσεις που έχουν αποτέλεσμα.
– Πιάνει μεγάλα αντικείμενα.
– Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα που κρέμονται πάνω από το κεφάλι του.
– Βάζει πράγματα στο στόμα του.
– Αντιδρά στους ήχους και παρακολουθεί συζητήσεις.
– Γελάει και μιμείται ήχους.
Οι καλύτερες επιλογές
– Άθραυστοι καθρέφτες
– Πίνακες, αφίσες και πανό για τον τοίχο
– Καλτσάκια με έντονα σχέδια ή φατσούλες
– Κούκλες και βιβλία από μαλακό υλικό
– Επιφάνειες πολλαπλών δραστηριοτήτων με ήχους
7-12 μηνών
Τι κάνει το παιδί
– Αναγνωρίζει τον εαυτό του, τα μέρη του σώματός του και τα πρόσωπα με τα οποία έρχεται σε καθημερινή επαφή.
– Καταλαβαίνει το όνομά του και κάποιες απλές λέξεις.
– Θυμάται απλά γεγονότα και μπορεί να κάνει εύκολους συσχετισμούς.
– Κουνάει και εξετάζει αντικείμενα με τα χέρια του.
– Βάζει και βγάζει πράγματα από θήκες.
– Αρχίζει να μπουσουλάει και να κάνει προσπάθειες για τα πρώτα του βήματα.
Οι καλύτερες επιλογές
– Παιχνίδια για την μπανιέρα που βγάζουν ήχους ή πετούν νερό όταν τα πιέζεις
– Λαστιχένιες ή υφασμάτινες μπάλες
– Αυτοκινητάκια ή ποδηλατάκια
– Μεγάλα τουβλάκια από ξύλο, ύφασμα ή πλαστικό
– Ξύλινοι κύβοι
– Κούκλες, λούτρινα ζωάκια, κουκλοθέατρο
– Βιβλία από ύφασμα ή χοντρό πλαστικό με σχέδια σε έντονα χρώματα (ζωάκια και καθημερινά αντικείμενα)
– CD με φωνές ζώων και μουσική
– Κουζινικά
1 – 1,5 έτους
Τι κάνει το παιδί
– Μιμείται ό,τι βλέπει να κάνουν οι μεγάλοι.
– Λέει τις πρώτες του λέξεις.
– Διασκεδάζει όταν του διηγούνται ιστορίες.
– Περπατάει σταθερά.
– Διεκδικεί την ανεξαρτησία του.
– Του αρέσει να παίζει δίπλα σε άλλα παιδιά.
– Αρχίζει να αντιλαμβάνεται απλές εντολές.
Οι καλύτερες επιλογές
– Μικρά ξύλινα ή λαστιχένια ανθρωπάκια και ζωάκια
– Παιδικά τηλέφωνα
– Παιχνίδια με ρόδες που τα τραβάς ή τα σπρώχνεις (προσοχή: εάν έχουν σκοινί πρέπει να είναι μικρότερο από 30 εκατοστά)
– Μινιατούρα κουζίνας με κατσαρόλες, κουτάλες κ.λπ. (προσέξτε ώστε να μην υπάρχουν αιχμηρές γωνίες)
– Βιβλία με παραμύθια που θα του διαβάζετε
– CD με παιδικά τραγούδια και παραμύθια
– Είδη ζωγραφικής από μη τοξικά υλικά
1,5 – 2 ετών
Τι κάνει το παιδί
– Αποκτά μεγαλύτερο συντονισμό των κινήσεών του, τρέχει.
– Λέει αρκετές λέξεις και κατανοεί περισσότερες έννοιες.
– Λύνει απλούς γρίφους.
– Ενθουσιάζεται όταν καταφέρνει κάτι και θέλει να «βοηθήσει» τους μεγάλους.
– Υποδύεται ρόλους.
Οι καλύτερες επιλογές
– Δοχεία σε έντονα χρώματα με υποδοχές όπου μπαίνουν μικρότερα αντικείμενα σε διάφορα σχήματα.
– Μινιατούρα ταμειακής μηχανής ή καροτσιού σούπερ μάρκετ με ψώνια
– Παιδικά σύνεργα κηπουρού/ γιατρού/ μάστορα
– Παζλ με μεγάλα κομμάτια
– Σετ κατασκευής αξεσουάρ με μεγάλες χάντρες και χοντρό σκοινί
– Βιβλία με παραμύθια και ιστορίες
2-3 ετών
Τι κάνει τα παιδί
– Είναι συνέχεια σε κίνηση.
– Αρχίζει να αποκτά αίσθηση του κινδύνου.
– Μαθαίνει να μιλάει.
– Του αρέσει να ανακαλύπτει δυνατότητες που δεν ήξερε ότι έχει.
– Αποκτά μεγαλύτερο έλεγχο στα χέρια και στα δάχτυλά του.
– Εκνευρίζεται εύκολα.
– Συμπεριφέρεται όλο και πιο ανεξάρτητα –αν και εξακολουθεί να εξαρτάται από τους άλλους.
– Αναπαριστά με τη φαντασία του σκηνές της καθημερινότητας.
Οι καλύτερες επιλογές
– Ξύλινα παζλ με 4-20 κομμάτια
– Ξύλινοι κύβοι με εικόνες
– Παιχνίδια όπου πρέπει να ταιριάζεις διαφορετικά κομμάτια (π.χ. αντικείμενα με χρώματα, ζώα με τον ήχο της φωνής τους κ.λπ.)
– Μεγάλα αυτοκινητάκια και τρενάκια
– Αυτοκινητάκια πάνω στα οποία μπορεί να ανέβει το παιδί
– Μπάλες
– Κούκλες και τα αξεσουάρ τους (ρούχα, παπούτσια, σπιτάκι κ.λπ.)
– Στολή γιατρού/ παιδικού ήρωα/ πειρατή/ πριγκίπισσας κ.λπ.
– Κούκλες για κουκλοθέατρο
– Τουβλάκια και άλλα παιχνίδια κατασκευών
– Παιδικά ντόμινο με εικόνες
– CD με παιδικά τραγούδια
– Αυτοκινητόδρομοι και τρένα και συναρμολογούμενες ράγες με μεγάλα κομμάτια
– Παιχνίδια για τον κήπο, όπως κούνια, τσουλήθρα, σπιτάκια κ.λπ.
3-5 ετών
Τι κάνει το παιδί
– Αποκτά αίσθηση του χιούμορ και κάνει αστεία.
– Μιλάει πολύ και κάνει συνέχεια ερωτήσεις.
– Εκφράζει τα συναισθήματά του μέσα από το παιχνίδι.
– Του αρέσει να παίζει μαζί με άλλα παιδιά.
– Δεν του αρέσει να χάνει.
– Αρχίζει να μαθαίνει ότι στο παιχνίδι πρέπει να μοιράζεται ή να περιμένει τη σειρά του.
– Θέλει να είναι σαν τους μεγάλους.
– Του αρέσει να εκφράζεται μέσα από μορφές τέχνης.
Οι καλύτερες επιλογές
– Απλά επιτραπέζια παιχνίδια ή παιχνίδια με κάρτες
– Παζλ με 20-50 κομμάτια
– Τουβλάκια μέτριου μεγέθους
– Βιβλία με απλοποιημένες επιστημονικές γνώσεις και πειράματα
– Είδη ζωγραφικής (μαρκαδόροι, πινέλα, νερομπογιές, στένσιλ) και είδη για κολάζ ή κατασκευές με πηλό, πλαστελίνη κ.λπ.
– Οχήματα που μοιάζουν με αυτά των μεγάλων
– Σετ κατασκευών με πολλά κομμάτια
– Εργαλεία από ξύλο ή πλαστικό
– Μαγνητικός πίνακας με σχέδια, γράμματα και αριθμούς
– Παιδικά μουσικά όργανα
– Παιδικό σετ μπόουλινγκ
– Κούκλες και αξεσουάρ τους
– Μινιατούρες εγκαταστάσεων, όπως αεροδρόμιο, κουκλόσπιτο, γκαράζ, φάρμα κ.λπ.
– Παιδικό κασετόφωνο, καραόκε
5-8 ετών
Τι κάνει το παιδί
– Αρχίζει να αντιλαμβάνεται και να νοιάζεται για τα αισθήματα των άλλων.
– Έχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις ικανότητές του.
– Ενδιαφέρεται για τους αριθμούς και τις λέξεις.
– Πλέον ενδιαφέρεται περισσότερο για το αποτέλεσμα παρά για τη διαδικασία.
– Ενδιαφέρεται ακόμη περισσότερο για δραστηριότητες που κάνουν οι μεγάλοι.
– Μπορεί να συνεργάζεται και να παίζει ομαδικά, αλλά χρειάζεται και προσωπικό χρόνο.
– Αρχίζει να κάνει επιλογές και να παίρνει πρωτοβουλίες.
– Μπορεί εύκολα να νιώσει στρες ή ανταγωνισμό.
– Αποκτά χόμπι και σταθερές συνήθειες.
Οι καλύτερες επιλογές
– Παζλ με πολλά και μικρά κομμάτια και επιτραπέζια παιχνίδια
– Βιβλία με ιστορίες σε κεφάλαια, παιδικά βιβλία συνταγών, ημερολόγια
– Σετ κατασκευών
– Μεγεθυντικός φακός, παιδικό τηλεσκόπιο, κιάλια
– Παιχνίδια που εξασκούν τη μαθηματική σκέψη και το λεξιλόγιο
– Απλές φωτογραφικές μηχανές
– Είδη ζωγραφικής
– Μουσικά όργανα
– Παιχνίδια που παίζονται στο ύπαιθρο (σκοινάκι, ποδήλατο, φρίσμπι, ρόλερ, πατίνι κ.λπ.)
– Σετ δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τη φύση
– Είδη μοντελισμού
– Ηλεκτρικοί σιδηρόδρομοι
Προσοχή στην επιλογή
Η ηλικία του παιδιού είναι το πλέον σημαντικό κριτήριο για την επιλογή του παιχνιδιού που θα του χαρίσετε, όχι μόνο γιατί κάθε παιχνίδι είναι σχεδιασμένο για να ανταποκρίνεται σε διαφορετικά επίπεδα αντίληψης, κιναισθητικής ικανότητας και ενδιαφερόντων, αλλά και για λόγους ασφαλείας. Έτσι, υπάρχουν κάποια κριτήρια που καθιστούν ένα παιχνίδι ακατάλληλο για μικρά παιδιά, όπως:
Όταν περιλαμβάνει μικρά κομμάτια που μπορούν να αποκολληθούν από το παιχνίδι και να προκαλέσουν πνιγμό εάν ένα παιδί τα καταπιεί.
Όταν απαιτούν ικανότητες που το παιδί δεν έχει ακόμα αναπτύξει (διάβασμα, μέτρημα κ.λπ.).
Όταν απαιτεί λεπτούς χειρισμούς με τα δάχτυλα (π.χ. τηλεκατευθυνόμενα παιχνίδια), κάτι που μπορεί να προκαλέσει εκνευρισμό στα μικρά παιδιά που δεν τα καταφέρνουν ακόμα.
Όταν προϋποθέτουν κοινωνικές δεξιότητες που το παιδί δεν διαθέτει ακόμα (π.χ. να περιμένει τη σειρά του).
Όταν είναι επικίνδυνα για την ψυχική του ισορροπία, αν και μπορεί να διαφημίζονται κατά κόρον από την τηλεόραση (π.χ. φιγούρες τρομακτικές με κακή έως αρρωστημένη αισθητική, παιχνίδια που προωθούν τη βία και τον κακώς εννοούμενο ανταγωνισμό).
Σύμφωνα με την ειδικό κ. Φρόντζου-Χρηστίδη, «το σωστό παιχνίδι είναι ο “χώρος” όπου διαμορφώνεται η παιδική κουλτούρα μέσα από την οποία εκφράζονται οι αξίες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Το σωστό παιχνίδι επίσης είναι για το παιδί ένα φανταστικό μέσο δραπέτευσης απ’ όλα αυτά που το περιορίζουν στον κόσμο των ενηλίκων». Για το λόγο αυτό συμβουλευτείτε πάντα το όριο ηλικίας που προβλέπει ο κατασκευαστής του παιχνιδιού και αναγράφεται στη συσκευασία ή τουλάχιστον ζητήστε μια κάρτα αλλαγής.
kids.in.gr
