Τι φοβούνται τα παιδιά;
Είναι γεγονός ότι τα παιδιά μας μπορούν να νιώσουν φόβο κι ανησυχία όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν καταστάσεις που δεν μπορούν να τις κατανοήσουν, ακριβώς όπως συμβαίνει και στους γονείς τους. Σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης τους οι φόβοι είναι διαφορετικοί. Στην προσχολική ηλικία τα παιδιά μας μπορεί να φοβούνται το σκοτάδι που υπάρχει την ώρα του ύπνου τους, τα όνειρα, την εγκατάλειψη την στιγμή που οι γονείς τα αφήνουν στο σταθμό. Σε αυτή την ηλικία το μόνο που θέλουν τα παιδιά μας είναι να νιώσουν την ασφάλεια της παρουσίας μας. Μετά τα επτά τους χρόνια, δημιουργούνται κι άλλοι καινούργιοι φόβοι. Οι σχολικές επιδόσεις, οι σχέσεις τους με τους φίλους τους, οι αλλαγές στο σώμα τους είναι μερικοί από αυτούς τους μυστηριώδεις φόβους.
Οι πιο συνηθισμένοι καθημερινοί φόβοι που βιώνουν όλα τα παιδιά είναι:
- Φόβος για τα ατυχήματα
- Φόβος για τα έντομα και τα ζώα
- Φόβος για τον γιατρό
- Φόβος για τους δυνατούς θορύβους, ή τις δυνατές φωνές των γονιών τους
- Φόβος ότι δεν τα αγαπούν και τα εγκαταλείπουν
- Φόβος για τον ερχομό ενός αδελφού
- Φόβος για τις τιμωρίες
Ο φόβος είναι μια αντίδραση σε μια εξωτερική απειλή, ο οποίος υποχωρεί μαζί με την υποχώρηση της συγκεκριμένης απειλής. Οι πιο συνηθισμένες μορφές αντίδρασης είναι το κλάμα, το τρέμουλο, το πάγωμα. Σε ένα βιβλίο διάβασα ότι την στιγμή του φόβου, τα παιδιά νιώθουν ότι περνούν από ένα δύσβατο μονοπάτι γεμάτο αγκάθια και πυκνή βλάστηση που πρέπει να αποφύγουν για να φτάσουν στο ασφαλές ξέφωτο. Όταν φτάσουν εκεί, πρέπει να φωνάξουν δυνατά για να πετάξουν όλους τους φόβους τους και να ξελαφρώσουν την ψυχούλα τους.
Ποιος βοηθά τα παιδιά όταν φοβούνται;
Την ώρα αυτού του συναισθήματος τα παιδιά ψάχνουν μια παρηγοριά, μια αγκαλιά, ένα χάδι. Η γιαγιά μου, μου έλεγε να βάζω μια μικρή εικόνα κάτω από το μαξιλάρι μου. Κάθε βράδυ μπορούσα να πω τους φόβους μου στην εικόνα κι αυτή θα μπορούσε να τους απομακρύνει από μένα. Έτσι τις περισσότερες φορές κατάφερνα να κοιμηθώ ήρεμα. Η κόρη μου βρήκε σε ένα λούτρινο σκυλάκι, το οποίο φέρει μαζί της από μηνών στο κρεβάτι της, την ώρα του ύπνου της, τον φύλακα άγγελο της. Το λούτρινο αυτό σκυλάκι διώχνει μακριά καθετί κακό.
Τι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά μας όταν αυτά είναι φοβισμένα;
- Να τους δίνουμε ευκαιρίες να γνωρίζουν το φοβικό τους ερέθισμα. Αν φοβούνται το σκοτάδι πρέπει να μπορούν να ανοίγουν το φως για να νιώσουν καλύτερα.
- Να ζωγραφίζουν χαρούμενες αναμνήσεις, αλλά και αναμνήσεις που περιέχουν άγχος και φόβο, γιατί τα παιδιά ενθαρρύνονται να σχηματοποιούν ότι τους απασχολεί και να πετούν ό,τι τους βαραίνει!
- Να τα προετοιμάζουμε για κάθε νέο γεγονός που πρόκειται να βιώσουν. Αν πρέπει να πάνε στον παιδίατρο για εμβόλιο, πρέπει να το γνωρίζουν πριν την επίσκεψη.
- Να ελέγχουμε τους δικούς μας αδικαιολόγητους φόβους. Δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε ένα ταξίδι με αεροπλάνο στα παιδιά μας, όσο κι αν μας φοβίζει.
- Να τα κάνουμε να καταλάβουν ότι υπάρχουν φόβοι κοινοί και φόβοι διαφορετικοί για κάποιους από εμάς.
- Όποιους φόβους κι αν έχουμε δεν πρέπει να φοβόμαστε να τους εκφράζουμε. Όπως είπε κι ο Ρούσβελτ: «Το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι τον ίδιο τον φόβο!». Μια απολύτως ορθή ρήση για την αντιμετώπιση όλων των φοβικών κι αγχογόνων καταστάσεων.
Ο κινέζος δράκος και οι φόβοι
Όταν η κόρη μου πήγαινε νηπιαγωγείο, η δασκάλα ενθάρρυνε όλα τα παιδιά της τάξης της να ζωγραφίσουν σε ένα χαρτί ένα μεγάλο δράκο. Πληροφόρησε όλους τους μαθητές ότι ο δράκος στην Κίνα συμβολίζει την δύναμη και την καλή τύχη και διώχνει μακριά ό,τι θα μπορούσε να τους τρομάξει. Μετά έδωσε στα παιδιά χαρτιά για να ζωγραφίσουν ένα φανταστικό ή ένα πραγματικό φόβο και να τον κολλήσουν στην ουρά του δράκου. Τα παιδιά αυτής της τάξης έμαθαν να εξωτερικεύουν τους φόβους τους με ένα παιχνιδιάρικο τρόπο, στην προσπάθειά τους να φτιάξουν την πιο μεγάλη ουρά του δράκου τους. Με την βοήθεια του δράκου, τα παιδιά κατάφεραν να ξεκλειδώσουν τους φόβους τους και να καθορίσουν πόσο είναι πραγματικοί ή άλογοι φόβοι. Το σημαντικό μάθημα ήταν ότι έμαθαν να τους αντιμετωπίζουν!!!
