Η ψυχολογία του παχύσαρκου παιδιού
Η παχυσαρκία είναι μια ιδιαίτερα ορατή διαταραχή, γι’αυτό κι αποτελεί μια κατάσταση στιγματισμού. Τα παχύσαρκα άτομα, καθώς θεωρούνται ότι έχουν μεγάλη ευθύνη για την κατάστασή τους, αντιμετωπίζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό και τις διακρίσεις σε πολλούς τομείς της ζωής τους.
Μάλιστα, η προκατάληψη κατά των παχύσαρκων ατόμων, και κυρίως των παιδιών, έχει αυξηθεί με το πέρας των χρόνων, κι εστιάζεται σε τρεις σημαντικούς τομείς της ζωής: την εκπαίδευση, την εργασία και την υγεία.
Ήδη από την ηλικία των 3-5 ετών που έχουν παχουλές σιλουέτες, τα παιδιά έχουν λιγότερους φίλους, τα πηγαίνουν λιγότερο καλά στο σχολείο και τους συμπαθούν λιγότερο οι γονείς τους.
Πιο συχνά τα πειράγματα στα παχύσαρκα παιδιά
Σε σύγκριση με παιδιά φυσιολογικού βάρους, τα παχύσαρκα παιδιά φαίνεται ότι δέχονται πειράγματα τουλάχιστον τρεις φορές πιο συχνά, σχετικά με το βάρος τους. Έχει φανεί μάλιστα ότι αναπτύσσουν αρνητική στάση προς τον αθλητισμό και αναφέρουν μειωμένα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας, ενώ αισθάνονται μεγαλύτερη ενόχληση με καθημερινές ασχολίες, όπως τα ψώνια, και με κοινωνικές δραστηριότητες, όπως η έξοδος για χορό ή το φαγητό έξω με φίλους. Κρατώντας την αρνητική κοινωνική εμπειρία στο μυαλό, τα παιδιά αυτά, κυρίως τα κορίτσια, έχουν περιορισμένες πιθανότητες να αναπτύξουν κοινωνικές ικανότητες και υποστηρικτικές κοινωνικές σχέσεις.
Η αυτοεκτίμηση των παχύσαρκων παιδιών
Ως αποτέλεσμα, έχει υποτεθεί ότι τα παχύσαρκα άτομα, ιδιαίτερα τα παιδιά και οι έφηβοι, πάσχουν από διαταραγμένη ψυχική υγεία, και πιο συγκεκριμένα προβλήματα με την εικόνα σώματος, την αυτοεκτίμησή τους και τη συναισθηματική τους ευεξία.
Φαίνεται ότι σε παχύσαρκα παιδιά, ιδιαίτερα σε κορίτσια, η αύξηση του δείκτη μάζας σώματος οδηγεί σε αύξηση της δυσαρέσκειας για την εικόνα σώματος. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν αποτελεί «χρυσό» κανόνα, καθώς ακόμη και ελλιποβαρή άτομα εκφράζουν δυσαρέσκεια για το σώμα τους, ενώ πολλοί είναι οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι που δεν το κάνουν.
Αναλύοντας τη σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της χαμηλής αυτοεκτίμησης σε παχύσαρκα παιδιά θα μπορούσε κανείς να τη χαρακτηρίσει στο σύνολό της μέτρια. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι έφηβοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από ό,τι τα μικρότερα παιδιά, τα κορίτσια επηρεάζονται περισσότερο από τα αγόρια, και οι λευκοί είναι πιο ευάλωτοι σε σχέση με τους έγχρωμους.
Παχυσαρκία και κατάθλιψη
Τα παχύσαρκα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση εμφανίζουν σημαντικά αυξημένα επίπεδα μοναξιάς, θλίψης και νευρικότητας κι είναι επίσης πιο πιθανό να εμπλακούν σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, όπως το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ.
Μέτρια επίσης εμφανίζεται, στην καλύτερη περίπτωση, και η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της κατάθλιψης. Μπορεί να είναι αμελητέας σημασίας σε πολλές περιπτώσεις η έκταση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων, όμως πληροί τα κριτήρια για μια ψυχιατρική διαταραχή σε ένα περιορισμένο ποσοστό της τάξης του 10-20% των παιδιών / εφήβων.
Το αυξημένο βάρος ωστόσο προκαλεί διαπιστωμένα ψυχολογικά προβλήματα, όπως ανησυχία, αίσθημα θλίψης και άγχος, κυρίως στα κορίτσια, αλλά και προβλήματα συμπεριφοράς, όπως επιθετικότητα, στα αγόρια. Το μέγεθος της σχέσης μεταξύ της κατάστασης του βάρους και της εμφάνισης ψυχολογικών προβλημάτων ποικίλλει και δείχνει ότι η παχυσαρκία δεν οδηγεί αναπόφευκτα σε ψυχοκοινωνική πίεση.
